महिलाहरूको कथा भन्न मैले अफगानिस्तानमा आफ्नै तस्करी गरेँ – Kanika Khabar
Friday, March 29Nepali News Portal

महिलाहरूको कथा भन्न मैले अफगानिस्तानमा आफ्नै तस्करी गरेँ

    मा प्रकाशित

सैरा शाह

बीस वर्ष अघिको यसै दिन तालिवानको अफगानिस्तानमा मेरो भिडियो क्यामरा लुकाउन बुर्काको प्रयोग गरेर मैले आफ्नै तस्करी गरेकी थिएँ ।

त्यहाँको सीमामा ठोक्किँदा त्यो डरलाग्दा पर्दाभित्र आफैँ घेरिएर केही कुरा ख्याल नगर्दै बस्दा मैले जे महसुस गरेँ, त्यो कहिले पनि बिर्सन सक्दिनँ । मैले अलिकति पाखुरासम्मको भाग देखिँदा र कपाल छाड्दा पिटिने महिलाहरूको व्यथा बुझेँ ।

एक सातासम्म अफगानिस्तानको क्रान्तिकारी महिला सङ्गठनकी एक नायकीय अफगानी महिलाको आश्रय पाएर काबुलको सुरक्षित घरमा बसेकी थिएँ । तिनीहरूले मलाई जे देखाए, त्यसले मलाई नम्र बनायो र सधैँको लागि परिवर्तन गरायो ।

एक मध्यम वर्गीय परिवारको घरमा एक शिक्षिका पाँच वर्षको बच्चालाई  लेखपढ गर्न सिकाइरहेकी थिइन् । मैले कोठामा रहेका बच्चासहित हरेक व्यक्तिलाई महसुस गरेसम्म ती पाठहरू अति सामान्य थिए । तर यो सँगै उनीहरूले कोर्रा खाने र देश निकाला हुनेसम्मका जोखिम पनि उठाइरहेका थिए ।

यो खतरनाक हो भनेर बच्चाका अभिभावकले सोच्दा म विचलित भएँ । आफ्ना छोरी पनि स्वतन्त्र र खुला हुन्छन् भन्ने असम्भव जस्तै लाग्ने अफगानिस्तानको भविष्यको सपनाका लागि तिनीहरूले हरेक खालको जोखिम उठाइरहेका थिए ।

म जहाँ गएँ, त्यहाँ एउटै कथा थियो ।

मैले भिन्नै गोप्य रूपमा ब्युटी सैलुन चलाइरहेका महिलालाई पनि भेटेँ, यद्यपि उनीहरू पक्राउ परेनन तर भयानक प्रतिबन्ध सहेका थिए ।

बीस वर्ष भइसके पनि म अझै पनि त्यो यात्रामा भेटेका महिलाको सम्पर्कमा छु ।

सिक्न र पढ्न आफ्नो जीवननै जोखिममा राख्ने बच्चाहरू अहिले शिक्षित महिला भइसके जसले आफू सम्बन्धित अफगानी समाजलाई हरेक दृष्टिकोणबाट समृद्ध बनाएका छन् ।

त्यहाँ महिलाहरू संसद् सदस्य, चिकित्सक, विश्वविद्यालयका शिक्षक र खेल व्यक्तित्व छन् । अफगानिस्तान बीस वर्षअघिको त्यही स्थान होइन तर वर्तमान समयमा तालिवानको आरोहणसँगै त्यहाँ बिरामी झैँ महसुस भएको मैले देखिरहेको छु ।

उनीहरूले बोकेको हतियारको माध्यमले यसलाई लागु गराउँदै अशिक्षित पुरुषले शिक्षित महिलामाथि शासन गरिरहेका छन् ।

मैले अमेरिकी सरकारका बारे विश्वास गर्न सकेकी छैन कि यो त्यही सरकार हो जो फेब्रुअरीमा घमन्डका साथ ‘अमेरिका इज ब्याक’ भनेर अहिले भइरहेका सबै कुरालाई अनुमति दिइरहेको थियो ।

किनभने म तालिवान शासन रहेको अफगानिस्तानमा रहँदाको समयको यो एउटा पाठ हो कि, जतिसुकै धनी र शान्त देशले गरिब र पिछडिएको बाट आफूलाई भिन्न राखेझैँ गरे पनि यथार्थमा हामी सबै सम्बन्धित छौँ ।

सेप्टेम्बरको ११ को घटनापछि म मुस्किलले अफगानिस्तानबाट फर्किएँ र ‘बेनिथ द भिल’ को सम्पादन सकेँ (बेलायतको च्यानल फोर र सीएनएनमा यो प्रदर्शित थियो ।)

शुरूमा त मलाई मलाई विश्वास गर्न नै कठिन भएको न्युयोर्कको विनाशको डरलाग्दो दृश्य मैले प्रत्यक्ष देखेको तालिवान शासनको अफगानिस्तानको भयानक उत्पीडनसँग प्रत्यक्ष सम्बन्धित थियो ।

यो त्यही तालिवान हो, जसले अलकायदालाई संरक्षण दियो र सेप्टेम्बर ११ को घटना सम्भव बनायो । अमेरिकाले तत्काल प्रतिक्रिया जनायो र सैन्य शक्ति पठायो ।

अफगानिस्तानलाई पर्याप्त ध्यान नदिएकै कारण अमेरिकाले यसको मूल्य चुकाइसकेको थियो ।

मेरा मित्र मुजाहिद कमान्डर अब्दुल हक जस्ताबाट उठेको मध्यमार्गी आवाजबाट पुस्थन नेतालाई मनाएर अल कायदालाई हस्तान्तरण गर्ने र तालिवानलाई शान्तिपूर्ण तवरले विघटन गर्ने प्रयासको शुरूवात भयो ।

उनको विश्वास थियो कि यी सबै नतिजा पाउन अफगानिस्तानमा बमवारी जरुरी छैन ।

कसैले पनि यसले काम गर्छ कि गर्दैन भन्ने बुझ्ने मौका नै पाएनन् ।

केही दिनपछि नै अन्य मध्यमार्गी जै अब्दुल हकको हत्या भयो र अफगानिस्तान फेरि युद्धमा डुब्यो ।

तालिवानलाई हटाइयो, नयाँ सरकार स्थापना गरियो । काबुल र अन्य शहरहरूमा फेरि खुसीका दृश्यहरू देखिन थाले । स्वतन्त्र निर्वाचनमा लागि अफ्गानीहरू लामबद्ध हुन थाले । महिलाको पूर्ण भूमिका रहने असम्भव झैँ लाग्ने अफगानी समाजको सपना यथार्थमा परिणत भयो ।

तर, त्यहाँ सधैँ समस्या थियो । अफगान सेना विदेशबाट समर्थित थिए ।

देशभित्र विशाल रकम सहयोगमा भित्रिरहेको थियो जसले नागरिक संरचना त बनायो तर व्यापक भ्रष्टाचारको कारण ती सबै भत्किए । ठूलो मात्राको अमेरिकी सम्झौता वितरण भए पनि क्रोनिक भएको त्यहाँको समस्या हल गर्नमा सहयोगी भएन ।

एक सातासम्म अफगानिस्तानको क्रान्तिकारी महिला सङ्गठनकी एक नायकीय अफगानी महिलाको आश्रय पाएर काबुलको सुरक्षित घरमा बसेकी थिएँ । तिनीहरूले मलाई जे देखाएत्यसले मलाई नम्र बनायो र सधैँको लागि परिवर्तन गरायो ।

अफगानीहरूको एउटा पुस्ता नै युद्धबाट आघातमा परेको थियो । त्यहाँ अनाथ र विधवाहरू धेरै थिए । युवापुस्ता थिए, जो आफ्नो परिवारको छाक टार्न स्थानीय स्वतन्त्र सरदारसँग सम्झौता गर्दै त्यसमा आबद्ध हुन बाध्य थिए ।

पश्चिमाहरूले भौतिक संरचना पुनर्निर्माण गर्न तथा मन र मस्तिष्कमा कब्जा जमाउन पाएको मौका बरबाद भयो ।

विडम्बना ! यो रह्यो कि अफगानिस्तानमा इस्लामका धेरै उदार सोच अतिवादी परम्परागत दृष्टिकोणबाट पखालिए ।

मेरा बुबा लेखक इद्रियस साह हुनुहुन्थ्यो । उहाँको परिवार इस्लामको रहस्यमय दार्शनिक पक्ष रहेको अफगानी सर्फी समुदायबाट आएको हो ।

वर्षौंसम्म सर्फी कथाका संग्रहहरू वितरण गर्न इद्रिस साह फाउन्डेसनले चलाएको परियोजनामा म संलग्न भएकी थिएँ, जसले सामान्य सोचको मूल्य, विश्लेषणात्मक सोचको विकास, हाँसो र महिला अधिकारमा जोड दिन्छ ।

जबकि, अतिवादीकै चर्चा बढी भयो, यी विचारहरू धेरै अफगानीले लिन पाएनन् । यी तीनै जनता हुन् जो अझै अँध्यारोतिर लम्किँदै छन् ।

एक उत्कृष्ट सुफी कवि सिराजका सेख सादीले तेह्रौँ शताब्दीमा भनेका थिए, ‘संसारका मानिसहरू एउटै शरीरका अङ्ग हुन् । हामी समान सारको अनुभव गर्छौं । जब एउटा अङ्गमा दुख्छ, शरीरका अन्य अङ्गले पीडाको महसुस गर्छ ।’

पछिल्ला केही डरलाग्दा दिनहरूमा केले मेरो मन छोएको थियो भने पश्चिमका धेरै महिलाहरूले मसँग सम्पर्क गरेँ । उनीहरू त्यहाँका महिला या बालिकाहरूलाई केही सहयोग गर्न सकिन्छ कि भनेर जान्न चाहन्थे ।

किनभने हाम्रै समाज पनि बीस वर्षअघि आजको जस्तो थिएन । संसार ‘मि टु’ अभियानमा गइसकेको समयमा मैले कुरा गरेका कुनै पनि महिलाहरू तालिवानको जित चाहँदैन थिए ।

इद्रिस साह फाउन्डेसनमा हामी, हाम्रा अभिभावक र हुप बुक्सले अफगानिस्तानमा रहेका तथा घर छोड्न बाध्य भएका अन्यत्रका लाखौँ आप्रवासी महिला र बालिकाहरूलाई शिक्षित बनाउन प्रयास गर्न कामलाई निरन्तरता दिन नयाँ बाटो खोजिरहेका थियौँ ।

मलाई यो समय हामी महिलाहरूको हो भन्ने लागेको छ, कमसेकम हामी सबै सम्बन्धित छौँ भन्ने महसुस गर्न । अफगानिस्तानका महिला तथा बालिकाहरूको अधिकारको रक्षाका लागि हामी केही गर्न सक्छौँ ।

म बालिकालाई शिक्षा र महिला अधिकारका लागि निवेदन गर्न चाहन्छु, मुख्य गरेर काम गर्ने, शिक्षा र स्वास्थ्यको अधिकार र लाखौँ अफगानीका लागि, जो अहिले पनि शरणार्थीको रूपमा देश छाड्न बाध्य छन् ।

(सैरा साह पत्रकार तथा फिल्म निर्माता हुन् । उनले विनिथ द भेल र द स्टोरी टेलर्स डटर सहित अनेकौँ चलचित्र निर्माण गरेकी छिन् । उनी इद्रिस साह फाउन्डेसनमा काम गर्छिन् । सिएनएनमा १८ अगस्टमा प्रकाशित यो लेख मनोज घिमिरेले भावानुवाद गरेका हुन् ।) खबरहब

 

"कानिका खबर डट कम"

याे नेपाली भाषाकाे डिजीटल पत्रिका हो । हामी तपाईहरुका सामु छुटै महत्वको साथ समाचार पस्कदै छाैं । हामी सधैं तपाईको सल्ला र सुझावकाे लागी अपेक्षा गर्दछाैं । हामीलाई पछ्याउनुभएकोमा धन्यवाद । हरपल तपाइको समाचार साथी कानिका खबर  [Email : [email protected]]

     
प्रतिक्रिया दिनुहोस्